ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ

Η στεφανιαία νόσος ή αθηρωσκληρωτική καρδιοπάθεια όπως αλλιώς ονομάζεται είναι η νόσος των αγγείων της καρδίας. Τα στεφανιαία αγγεία είναι τα αγγεία που δίνουν αίμα στον καρδιακό μύ και είναι δύο στον αριθμό. Εκφύονται από τα στεφανιαία στόμια τα οποία βρίσκονται στους στεφανιαίους κόλπους της αορτής. Η δεξιά στεφανιαία αρτηρία εκφύεται από τον δεξί στεφανιαίο κόλπο, συνεχίζει σαν ένας κλάδος και εν συνεχεία χωρίζεται στον οπίσθιο κατιόντα κλάδο και στον οπισθοπλάγιο κλάδο. Οι κλάδοι αυτοί τροφοδοτούν με αίμα την δεξιά κοιλία της καρδιάς καθώς και ένα μεγάλο μέρος του οπίσθιου τοιχώματος της αριστερής κοιλίας. Η αριστερή στεφανιαία αρτηρία εκφύεται από τον αριστερό στεφανιαίο κόλπο της αορτής ως ένας κοινός κλάδος ο οποίος ονομάζεται στέλεχος. Εν συνεχεία συνήθως μετά από 10-15cm διακλαδίζεται και δίνει τον πρόσθιο κατιόντα κλάδο και την περισπωμένη αρτηρία. Ο πρόσθιος κατιόντας κλάδος (LAD) τροφοδοτεί με αίμα το πρόσθιο τμήμα της αριστερής κοιλίας και μέσω διαγώνιων κλάδων και μέρος του πλαγίου τοιχώματος της κοιλίας αυτής. Η περισπωμένη αρτηρία μέσω των επιχειλίων κλάδων τροφοδοτεί με αίμα το πλάγιο τοίχωμα της αριστερής κοιλίας και σε ορισμένα άτομα και μέρος του οπισθίου τοιχώματος. Σε ένα ποσοστό ανθρώπων η αριστερή στεφανιαία αρτηρία μετά το στέλεχος τριχάζεται και δίνει επιπλέον ένα διάμεσο κλάδο ο οποίος τροφοδοτεί με αίμα το πλάγιο τοίχωμα της αριστερής κοιλίας.

Όπως γίνεται αντιληπτό μία πάθηση των αγγείων αυτών μπορεί να αποβεί μοιραία για την ζωή του ασθενούς.

H στεφανιαία νόσος οφείλεται στην εναπόθεση αθηροσκληρωτικών πλακών στα τοιχώματα των αγγείων. Συνήθως είναι μια χρόνια διαδικασία η οποία εξελίσσεται χωρίς ο ασθενής να εμφανίσει κάποιο σύμπτωμα. Όμως κάποια στιγμή το αγγείο αρχίζει να αποφράσσεται με αποτέλεσμα να μειώνεται αισθητά η ροή του αίματος προς το μυοκάρδιο. Η καρδιά αρχίζει να υποφέρει και αυτό μεταφράζεται στο πιο συχνό σύμπτωμα της νόσου που είναι ο θωρακικός πόνος ή αλλιώς στηθάγχη. Ο πόνος αυτός μπορεί να εμφανιστεί μετά την κόπωση όταν ο ασθενής φθάνει ένα συγκεκριμένο επίπεδο κόπωσης οπότε και μιλάμε για σταθερή νόσο ή να αυξάνεται σταδιακά σε ένταση, διάρκεια και να εμφανίζεται και στην ηρεμία οπότε και μιλάμε για ασταθή νόσο ή ασταθή στηθάγχη. Υπάρχει όμως και η πιο σοβαρή επιπλοκή της νόσου που είναι το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου το οποίο μπορεί να απειλήσει την ζωή του ασθενούς εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα. Το τελευταίο οφείλεται σε ολοκληρωτική απόφραξη του αγγείου συνήθως από σχηματισμό θρόμβου. Άλλες εκδηλώσεις της νόσου μπορεί να είναι η δυσκολία στην αναπνοή ή και ακόμα διαταραχές του ρυθμού της καρδιάς οι λεγόμενες αρρυθμίες.

Η στεφανιαία νόσος έχει προδιαθεσικούς παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί είναι η υπερχοληστεριναιμία δηλαδή τα υψηλά ποσοστά χοληστερίνης στο αίμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση, το κάπνισμα και η κληρονομικότητα. Κλινικές μελέτες έχουν αποδείξει (Framingham study)  ότι τα άτομα με παραπάνω από δύο προδιαθεσικούς παράγοντες έχουν υψηλή πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και οξέως εμφράγματος του μυοκαρδίου (> 50%) και επομένως μια προληπτική εξέταση όπως το γνωστό σε όλους test κοπώσεως μπορεί να αποβεί καθοριστικό στην διάγνωση της νόσου και σωτήριο. Πολλές φορές ένα πόνο στο στήθος ή μια δυσφορία τείνουμε να την αποδώσουμε στο άγχος ή στο στομάχι και αμελούμε να ελέγξουμε την καρδιά μας. Σε άτομα με προδιαθεσικούς παράγοντες πρέπει πάντα να περιλαμβάνεται και το check-up της καρδιάς με την διενέργεια τεστ κοπώσεως ή ακόμα και την εκτέλεση μιας εξέτασης η οποία είναι ικανή να αποκαλύψει το πρόβλημα όπως είναι η ψηφιακή στεφανιογραφία. 

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία της στεφανιαίας νόσου αποτελείτε από 3 διαφορετικές μεθόδους αντιμετώπισης. Ο πιο συχνός και πιο απλός τρόπος θεραπείας είναι η φαρμακευτική αγωγή με την οποία επιτυγχάνεται κυρίως ο έλεγχος των συμπτωμάτων χωρίς να έχει σοβαρό αντίκτυπο στο προσδόκιμο ζωής του ασθενούς ή στην εμφάνιση επιπλοκών όπως είναι το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Προτείνεται συνήθως σε ηλικιωμένα άτομα με σοβαρές συνοσηρότητες και χαμηλό προσδόκιμο ζωής. Ο δεύτερος τρόπος αντιμετώπισης της νόσου και ο πιο συχνός στις μέρες μας είναι η αγγειοπλαστική με την τοποθέτηση των γνωστών stent. H μέθοδος αυτή είναι αποτελεσματική γιατί επεμβαίνει στην βλάβη και την εξουδετερώνει ανοίγοντας ξανά τον αυλό του αποφραγμένου στεφανιαίου αγγείου αποκαθιστώντας έτσι την ροή του αίματος στο μυοκάρδιο.

Υπάρχουν όμως κατηγορίες ασθενών όπως οι ασθενείς με τριαγγειακη νόσο ή νόσο στελέχους όπου αποδεδειγμένα η χειρουργική αντιμετώπιση δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα σε βάθος χρόνου σε ότι αφορά τον έλεγχο των συμπτωμάτων και των επιπλοκών της νόσου καθώς και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής.

ΑΟΡΤΟ-ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ (ΕΠΕΜΒΑΣΗ BYPASS)

H χειρουργική αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου επιτυγχάνεται με την επέμβαση αορτο-στεφανιαίας παράκαμψης ή επέμβαση bypass. Κατά την επέμβαση αυτή ο χειρουργός δημιουργεί παρακάμψεις δηλαδή εναλλακτικές οδούς για την ροή του αίματος οι οποίες παρακάμπτουν το σημείο απόφραξης των στεφανιαίων αγγείων. Για να το επιτύχουμε αυτό χρησιμοποιούμε “μοσχεύματα” δηλαδη παίρνουμε υλικό από τον ίδιο τον ασθενή όπως είναι η μείζονα σαφηνής φλέβα και οι μαστικές αρτηρίες.

H μέθοδος αυτή μπορεί να γίνει με την χρήση εξωσωματικής κυκλοφορίας και καρδιοπληγικού σταματήματος της καρδιάς καθώς και χωρίς την χρήση της με την μέθοδο της “παλλόμενης καρδίας “ (off-pump ή beating heart). Η χειρουργική τεχνική δε έχει προοδεύεσει τόσο πολύ όπου σε επιλεγμένους ασθενείς μπορεί να επιτευχθεί και με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους με μια μικρή τομή στο πρόσθιο-πλάγιο αριστερό θωρακικό τοίχωμα με σημαντικά αισθητικά και λειτουργικά αποτελέσματα με τον ασθενή να επιστρέφει στην κανονικότητα ταχύτατα. Το είδος της τεχνικής που εφαρμόζεται κάθε φόρα εξαρτάται από το εύρος της νόσου, την γενική κλινική εικόνα και την προτίμηση του ασθενούς πάντα σε συνεννόηση με τον συστήσα καρδιολόγο. Τελευταίες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η χρησιμοποίηση αρτηριακών μοσχευμάτων όπως είναι οι μαστικές αρτηρίες αυξάνει κατά πολύ την διαπερατότητα τους και την αντοχή τους αποφεύγοντας έτσι την επανεμφάνισή συμπτωμάτων, μειώνοντας σημαντικά την εκδήλωση οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου αυξάνοντας σημαντικά την επιβιωσιμοτητα ειδικά σε νέους ασθενείς.

Η ομάδα μας στο Ιατρικό κέντρο Αθηνών χρησιμοποίει επι το πλειστον αρτηριακά μοσχεύματα εξατομικεύοντας κάθε φορά την χειρουργική τεχνική στις ανάγκες του ασθενούς με βάση τα διεθνή standards.